Gizli bir yöntemle nesnelerin bilgisine varmak isteyen öğretilerin genel adı. Gizliciliğin kökü, dinsel inançlarla çarpışan bilimsel bilgi tutkusundadır. Bomboş bir alanda büyük düşlere varmış olan inanç gücü, yavaş yavaş ilerleyen bilimsel bilgiyle her adımda yalanlandığı için insan zekasının sürekli olarak karşısına dikilmiş ve onu gizlenmek zorunda bırakmıştır. Gizliciliğin bu temel yapısı, zaman zaman, kendisini gizlenmeye iten inançları da kötüye kullanmış ve onların düşlerine yeni düşler eklemiştir.



Bu demektir ki bilimsel gizlicilik, karşıtı olan bilimdışı gizlicilikle birlikte gelişmiştir. Gizlicilik, terim olarak, bu bilimdışı gizliciliği dile getirir ve insanların gereken yeteneği kazanarak gizli güçlerle bağ kurabilecekleri inancına dayanır. Gizemsel yapılı olan ve teosofiyle de bağlantısı bulunan gizlicilik, esrarlı formüller ve işlemlerle doğaya egemen olunabileceği inancını güder.

Özellikle XV. yüzyıl Avrupa'sında yaygınlaşan gizli bilimler tutkusu gizliciliği bir çeşit sihirciliğe ve teürjiye dönüştürmüştür. Ünlü bir felsefeci gizliciliği "astrolojik boş inançlarla şarlatanlık karışımı" olarak niteler, bununla beraber "bilimsel reformun müjdecileri" olduklarını da ekler. Gizliciliğe ve özellikle teosofiye bu bilimsel niteliği veren Reuchlin, Pico della Mirandola, Agrippa von Nettesheim, Hieronymus Cardanus, Teophrastus von Hohenheim (Paracelsus) gibi gizlici düşünürlerin skolastik bilgiye karşı aşırı tepki göstermeleri ve boş inançsal yollardan da olsa doğaya egemen olma yolundaki tükenmez tutkularıdır.



Dilimizde Türkçe yazımıyla okültizm deyimiyle de dile getirilen gizlicilik deyimi, Fransız düşünürü Auguste Comte tarafından "henüz bilim niteliği kazanmadıkları halde bir gün bilimselleşebilecek olan olaylar" anlamında kullanılmıştır.